Czy wiesz...

Balans Wypełniania Wypraski

Jak balans wypełniania wypraski wpływa na wielkość siły zwarcia?

Wizualizacja wyników OpenFOAM

Jaką cenę należy zapłacić za korzystanie z bezpłatnych pakietów do symulacji inżynierskich?

Jak Uwolnić Detal z Formy

Jak uwolnić detal z formy?

Testowanie Przemysłowego Systemu Sterowania Elektrowni

Jak testować przemysłowe systemy sterowania w oparciu o symulacje SiL i HiL?

Czytaj także:

odległość pomiędzy przewodem paliwowym a opaską zaciskową
Projektowanie

Packaging, czyli jak to wszystko pomieścić

­ Piotr Cabaj
Zespół posuwowy obrabiarki
Maszyny i urządzenia

Unifikacja w budowie maszyn

­ Aleksander Łukomski
Modelowanie Powierzchniowe Skomplikowane Zaokrąglenia
Projektowanie

Modelowanie powierzchniowe: skomplikowane zaokrąglenia

­ Jacek Mydlikowski
Fragment Arkusza Kalkulacyjnego Do Sprawdzania Wyników Egzaminu Spawacza Wg ISO9606
Technologie

Czy ładna spoina jest zawsze dobra?

­ Ryszard Jastrzębski, Zbigniew Prusak, Paulina Kubacka
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
  • STRONA GŁÓWNA
  • Aktualności
    Kosmiczny aparat LSST

    Kosmiczny aparat LSST

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Honda rakieta wielokrotnego użytku

    Honda oblatuje rakietę wielokrotnego użytku

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Druk 3D ze złomu

    Druk 3D ze złomu?

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy do budowy turbin

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy

    Nowy patent na rowerową przekładnię

    Nowy patent na rowerową przekładnię

    Skurcz w reakcji na naprężenia rozciągające

    Skurcz w reakcji na rozciąganie

  • Artykuły
    • Wszystkie artykuły
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Części maszyn i urządzeń
    • Historia
    • Inne
    • Konstrukcje
    • Maszyny i urządzenia
    • Materiały
    • Projektowanie
    • Rozwiązania
    • Technologie
    naprężenia ścinające przy wtrysku cienkościennej wypraski

    Wskaźnik szybkości płynięcia (MFR)

    Sprężyny Faliste Smalley

    Sześć powodów, dla których warto użyć sprężyn falistych

    Superfinish dogładzanie oscylacyjne

    SUPERFINISH: Precyzyjna obróbka dla uzyskania optymalnych powierzchni

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Kompletna spawalnia VW T4 1997

    VW Poznań – hala nr 7

    przekładnia stożkowo-planetarna

    Historia pewnej przekładni

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Superfinishing dogładzanie oscylacyjne

    Superfinishing – dogładzanie oscylacyjne

    Pierścienie Ustalające Smalley Spirolox

    Pierścienie ustalające Smalley Spirolox

    badanie materiałowe polimerów na potrzeby MES

    Badania materiałowe i modelowanie polimerów na potrzeby symulacji MES

    Wywrotnica czołowa o ruchu kontrolowanym

    Historia jednego patentu – czyli dlaczego warto znać teorię

    separator do docierania wałków

    Docieranie otworów i powierzchni walcowych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Wybrane tematy:

    • robotyzacja
    • spawanie
    • obróbka skrawaniem
    • MES
    • klejenie
    • tworzywa sztuczne
    • motoryzacja
    • CAD
    • polskie projekty
    • lotnictwo
    • druk 3D
    • silniki
    • formy wtryskowe
    • budowa maszyn
    • technologie łączenia
    • obliczenia
    • kompozyty
    • ceramika techniczna
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Technologie
    • Maszyny i urządzenia
    • Części maszyn i urządzeń
    • Konstrukcje
    • Rozwiązania
    • Projektowanie
    • Materiały
    • Historia
    • Inne
  • Czasopismo
    • O czasopiśmie
    • Jak zakupić
    • Archiwum
      • Archiwum 2025
      • Archiwum 2024
      • Archiwum 2023
      • Archiwum 2022
      • Archiwum 2021
      • Archiwum 2020
      • Archiwum 2019
      • Archiwum 2018
      • Archiwum 2017
      • Archiwum 2016
      • Archiwum 2015
      • Archiwum 2014
      • Archiwum 2013
      • Archiwum 2012
      • Archiwum 2011
      • Archiwum 2010
      • Archiwum 2009
      • Archiwum 2008
      • Archiwum 2007
  • Kontakt
  • ­
Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
  • STRONA GŁÓWNA
  • Aktualności
    Kosmiczny aparat LSST

    Kosmiczny aparat LSST

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Honda rakieta wielokrotnego użytku

    Honda oblatuje rakietę wielokrotnego użytku

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Druk 3D ze złomu

    Druk 3D ze złomu?

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy do budowy turbin

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy

    Nowy patent na rowerową przekładnię

    Nowy patent na rowerową przekładnię

    Skurcz w reakcji na naprężenia rozciągające

    Skurcz w reakcji na rozciąganie

  • Artykuły
    • Wszystkie artykuły
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Części maszyn i urządzeń
    • Historia
    • Inne
    • Konstrukcje
    • Maszyny i urządzenia
    • Materiały
    • Projektowanie
    • Rozwiązania
    • Technologie
    naprężenia ścinające przy wtrysku cienkościennej wypraski

    Wskaźnik szybkości płynięcia (MFR)

    Sprężyny Faliste Smalley

    Sześć powodów, dla których warto użyć sprężyn falistych

    Superfinish dogładzanie oscylacyjne

    SUPERFINISH: Precyzyjna obróbka dla uzyskania optymalnych powierzchni

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Kompletna spawalnia VW T4 1997

    VW Poznań – hala nr 7

    przekładnia stożkowo-planetarna

    Historia pewnej przekładni

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Superfinishing dogładzanie oscylacyjne

    Superfinishing – dogładzanie oscylacyjne

    Pierścienie Ustalające Smalley Spirolox

    Pierścienie ustalające Smalley Spirolox

    badanie materiałowe polimerów na potrzeby MES

    Badania materiałowe i modelowanie polimerów na potrzeby symulacji MES

    Wywrotnica czołowa o ruchu kontrolowanym

    Historia jednego patentu – czyli dlaczego warto znać teorię

    separator do docierania wałków

    Docieranie otworów i powierzchni walcowych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Wybrane tematy:

    • robotyzacja
    • spawanie
    • obróbka skrawaniem
    • MES
    • klejenie
    • tworzywa sztuczne
    • motoryzacja
    • CAD
    • polskie projekty
    • lotnictwo
    • druk 3D
    • silniki
    • formy wtryskowe
    • budowa maszyn
    • technologie łączenia
    • obliczenia
    • kompozyty
    • ceramika techniczna
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Technologie
    • Maszyny i urządzenia
    • Części maszyn i urządzeń
    • Konstrukcje
    • Rozwiązania
    • Projektowanie
    • Materiały
    • Historia
    • Inne
  • Czasopismo
    • O czasopiśmie
    • Jak zakupić
    • Archiwum
      • Archiwum 2025
      • Archiwum 2024
      • Archiwum 2023
      • Archiwum 2022
      • Archiwum 2021
      • Archiwum 2020
      • Archiwum 2019
      • Archiwum 2018
      • Archiwum 2017
      • Archiwum 2016
      • Archiwum 2015
      • Archiwum 2014
      • Archiwum 2013
      • Archiwum 2012
      • Archiwum 2011
      • Archiwum 2010
      • Archiwum 2009
      • Archiwum 2008
      • Archiwum 2007
  • Kontakt
  • ­
Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki

Polskie silniki dużej mocy

­ Jacek Gembara
21.02.2013
A A
Blok silnika a8C22
Blok silnika a8C22

W 1951 roku, inż. Zygmunt Okołów, po przymusowym opuszczeniu stanowiska dyrektora Centralnego Biura Konstrukcyjnego nr 5 (w skrócie CBK5) podjął próbę zorganizowania w Warszawie Centralnego Biura Konstrukcyjnego Silników Spalinowych. Celem nowego biura miało być projektowanie i badanie silników spalinowych przeznaczonych do napędu jednostek morskich i lokomotyw. Inicjatywę przyjęto do realizacji dzięki poparciu przedstawicieli przemysłu stoczniowego i żeglugi w 1952 roku.

W owym czasie zarówno Okołowowi jak i jego współpracownikowi Aleksandrowi Rummlowi brakowało odpowiedniego doświadczenia w tej dziedzinie. Nadrobili to jednak dość szybko (i z nawiązką) studiując zachodnią i rosyjską literaturę branżową, oraz odbywając praktyki na okrętach. Któż dziś ma taką determinację.

W skład nowo utworzonej jednostki zwanej CBKSS będącej częścią Centralnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn w Bytomiu weszli Zygmunt Okołów w funkcji kierownika, Aleksander Rummel, jako kierownik działu silników, oraz kilku stałych doradców: prof. Zdzisław Rytel i Kazimierz Szawłowski.

Pierwszym owocem ich pracy był doświadczalny, dwusuwowy silnik wysokoprężny o przepłukiwaniu poprzecznym i o trzech cylindrach, oznaczony symbolem 3D55. Jego prototyp wykonano w zakładach Cegielskiego w Poznaniu, gdzie też przechodził pierwsze testy na początku 1958 roku. Silnik miał pojemność jednego cylindra rzędu 218 litrów, co dawało całkowitą pojemność 654 l, i rozwijał moc 1800 KM, przy 165 obrotach na minutę, osiągając przy tym) – niebagatelne – niemal 105000 Nm. Trzeba tu zaznaczyć, że były to bardzo dobre parametry.

Silnik okrętowy

czytaj także:

Silniki okrętowe z Cegielskiego

Silniki takich mocy i pojemności osiągają swe parametry robocze przy bardzo niskich obrotach, co wiąże się z potężną ich bezwładnością, która to rozerwałaby je na strzępy przy obrotach, jakie osiągają silniki dzisiejszych aut. W związku z bardzo pozytywnymi rezultatami testów zdecydowano o rozpoczęciu produkcji rodziny silników opartej na doświadczalnym 3D55. I tak w 1959 r. CBKSS wysłało do Zakładów Cegielskiego pełną dokumentację konstrukcyjną wersji 9-cio cylindrowej o symbolu 9D55. Posiadający trzy razy więcej cylindrów silnik rozwijał 5000 KM, przy 150 obrotach na minutę. Zakłady HCP (Henryk Cegielski Poznań) wykonały dwa takie silniki, które zainstalowano na statkach Jan Ziska i Szczawnica w 1962 roku. W tym samym roku silnik 9D55 przeszedł modernizację polegającą na zwiększeniu pojemności skokowej.

W okresie 1965-1971 wykonano piętnaście silników 7D55, jak łatwo się domyśleć – o siedmiu cylindrach. Dzięki powiększonej pojemności, mimo mniejszej o dwa liczby cylindrów, silnik 7D55 uzyskiwał 4900 KM. Ograniczając liczbę cylindrów i zwiększając ich pojemność można w prosty sposób zmniejszyć straty tarcia w silniku posiadającym przecież mniej ruchomych / trących elementów. Dziewięć spośród wyprodukowanych silników 7D55 zainstalowano na drobnicowcach Polskiej Żeglugi Morskiej, dwa na radzieckich statkach, a cztery w elektrowni Manta w Ekwadorze.

Jednostki serii D55 odznaczały się wysokim stopniem niezawodności i bardzo dobrymi parametrami eksploatacyjnymi. Warto zaznaczyć, że określenie „produkcja seryjna” w odniesieniu do silników okrętowych nie oznacza setek tysięcy sztuk w skali roku, jak w przypadku aut osobowych.

Rozochoceni takim sukcesem konstruktorzy przystąpili do dalszych prac rozwojowych. I tak powstał silnik średnioobrotowy (o przeznaczeniu morskim, do współpracy z przekładnią) oznaczony jako C30. Zbudowany w roku 1965 prototyp silnika o ośmiu cylindrach 8C30 uzyskał wszystkie założone parametry. Opracowano więc dokumentację produkcyjną silnika 12VC30 o dwunastu cylindrach w układzie widlastym, licząc na kolejny sukces. Niestety serii C30 nie było dane wejść do produkcji seryjnej z powodu coraz większego zaangażowania Zakładów HCP w produkcję licencyjnych silników szwajcarskiej firmy Sulzer, duńskiej Burmeister i Wain oraz francuskiej SEMT-Pielstick. Po raz kolejny obce licencje wyparły naszą myśl konstrukcyjną.

Silniki kolejowe

Prężna ekipa CBKSS, równolegle do prac nad silnikami okrętowymi, konstruowała silniki do napędu lokomotyw spalinowych. Założenia zakładały opracowanie zunifikowanej rodziny silników o ośmiu, dwunastu i szesnastu cylindrach w układzie V i mocach od 800 do 2400 KM przy 1000 obrotów na minutę. Rodzina tych silników otrzymała nazwę C22. Już w 1959 roku zbudowano silnik doświadczalny 1C22, o jednym cylindrze, o pojemności 10,2 litra. Gdy bada się parametry termodynamiczne silnika, proces spalania, kształt komory spalania i proces wymiany ładunku, wystarczy mieć do tego celu jeden cylinder – jest to praktyka dość powszechna. Rezultaty badan znacznie przewyższyły oczekiwania konstruktorów, co pozwoliło na szybkie opracowanie dokumentacji silnika 8C22 o ośmiu już cylindrach w układzie widlastym o kącie 50 stopni i mocy 800 KM przy 1000 obr/min. Zakłady HCP zbudowały pięć silników 8C22. Po intensywnych badaniach i modernizacji silnik wszedł do produkcji z oznaczeniem a8C22 w 1965 roku. Do 1980 roku Zakłady HCP wyprodukowały 2000 sztuk modelu a8C22, który użyto do napędu lokomotyw manewrowych w naszych PKP. Do dziś silniki te cieszą się najlepsza opinią wśród maszynistów za ich nienaganną pracę i legendarną już niezawodność.

Lokomotywa SM42
Lokomotywa SM42 polskiej produkcji, w której stosowano silnik a8C22 (źródło: czesci-kolejowe.pl)
Silnik kolejowy a8C22
Silnik kolejowy a8C22, zbudowany w 1967 roku, stosowany w lokomotywach manewrowych SM42 (źródło: pl.wikipedia.org/wiki/A8C22)
Przekrój poprzeczny silnika a8C22
Przekrój poprzeczny silnika a8C22 (źródło: zeus.krb.com.pl)

Ucieszeni sukcesem pierwszego silnika serii C22 konstruktorzy przystąpili niezwłocznie do pracy nad wersją dwunastocylindrową 12C22 z chłodzeniem powietrza doładowującego o mocy 1800 KM. W latach 1967-68 badano dwa takie silniki. Jeden na hamowni, a drugi w lokomotywie. Pomimo bardzo pozytywnych rezultatów silniki nie weszły do produkcji.

Silnik kolejowy 12C22
Silnik kolejowy 12C22 przewidywany do zastosowania w lokomotywach liniowych (źródło: pl.wikipedia.org/wiki/A8C22)

Po tym doświadczeniu nie podjęto już prac nad jednostką 16C22. Zmodernizowano za to dobrze już znany a8C22 wyposażając go w chłodnicę powietrza doładowującego. Taka modyfikacja podniosła moc silnika oznaczonego jako a8C22W do 1200 KM. Silniki te znalazły zastosowanie w ciężkich lokomotywach przetokowych SM31. W sumie, między rokiem 1976 a 1980 wyprodukowano 174 sztuki a8C22W cieszącego się również znakomitą opinią.

Lokomotywa SM31
Lokomotywa SM31 (źródło: sigman.kolej.org.pl)

Idąc utartą już drogą modyfikacji, podobnie jak w przypadku silników okrętowych rodziny D55, gdzie po zwiększeniu pojemności „obcięto” dwa cylindry modelowi 9D55 by zwiększyć jego sprawność mechaniczną, tak i tu konstruktorzy postanowili zbudować silnik 6C22 o sześciu cylindrach, ale z chłodnicą powietrza doładowującego, który miał w przyszłości zastąpić słabszą, 800-konną wersję a8C22. Zbudowany prototyp osiągał założone 800 KM przy korzystniejszych parametrach eksploatacyjnych. Mimo tego nie został wprowadzony do produkcji. Zakupiona bowiem została licencja na silniki kolejowe dwunasto- i szesnastocylindrowe u Fiata o mocach od 1700 do 3000 KM przy 1500 obr./min.

Jak się wkrótce okazało silniki Fiata o oznaczeniu 2112-SSF produkowane w HCP nie zostały, mówiąc oględnie, doprowadzone do dojrzałości konstrukcyjnej, co skutkowało poważnymi awariami wałów korbowych. W takiej sytuacji zwrócono się o pomoc do CBKSS. Tak więc konstruktorom, których myśl twórczą zabiła licencja Fiata, przyszło teraz ratować tę licencję.

Przekrój poprzeczny silnika FIAT 2112 SSF
Przekrój poprzeczny silnika FIAT 2112 SSF (źródło: zeus.krb.com.pl)

Mając własne, doskonałe silniki musiano korygować błędy jednostek Fiata. To musiało być przykre. Bez trudu usunięto niedopracowania konstrukcyjne fiatowskich silników, które już więcej nie sprawiały kłopotów.

Od tego okresu datuje się początek końca CBKSS. W roku 1970 rozpoczęto przenoszenie prac konstrukcyjnych do biura w Poznaniu przy Zakładach Cegielskiego, a CBKSS jeszcze przez jakiś czas zajmowało się projektowaniem chłodnic i tłumików do licencyjnych jednostek. Praca w CBKSS nie przyciągała już ludzi twórczych i zdolnych.

I tak „nieugięta i nieomylna” władza rozwiązała „problem” łamiąc po raz kolejny losy ludzi zdolnych i twórczych. Losy każdej inicjatywy z dziedziny techniki i motoryzacji przebiegały według takiego samego schematu: inicjatywa, rozwój, sukcesy, reakcja władzy, upadek…

Jacek Gembara

Literatura:

A. Rummel: Polskie konstrukcje i licencje motoryzacyjne w latach 1922-1980, WKiŁ, 1986

artykuł pochodzi z wydania 12 (63) grudzień 2012

Czytaj dalej
Tagi: polskie projektysilniki

Powiązane artykuły

ConRo Timca B201
Konstrukcje

Wyjątkowe ConRo ze Szczecina

Turbina Drukowana w 3D
Aktualności

Turbina drukowana w 3D

Silnik REVolution
Konstrukcje

Silnik REVolution – czy wypełni lukę pomiędzy tradycyjnymi silnikami spalinowymi a elektrycznymi?

Ursus C 451
Historia

Siła Ursusa; cz. 2

Krzyżowy Układ Napędowy diagodrive
Rozwiązania

Krzyżowy układ napędowy; cz. 1: Pojazd mechatroniczny – badania wirtualne

Wirówka trójkolumnowa do stosowania w strefie zagrożonej wybuchem
Maszyny i urządzenia

Wirówka trójkolumnowa do stosowania w strefie zagrożonej wybuchem

Tematyka:

aluminium automatyzacja budowa maszyn CAD ceramika techniczna cięcie CNC diagnostyka druk 3D energetyka formy wtryskowe innowacje inżynieria materiałowa klejenie kompozyty laser lotnictwo maszyny rolnicze mechanizm MES montaż motocykle motoryzacja obliczenia obrabiarki obróbka plastyczna obróbka skrawaniem polskie projekty pomiary programy przemysł kosmiczny przemysł morski przemysł zbrojeniowy robot robotyzacja silniki spawanie stal technologie łączenia tribologia tworzywa sztuczne wynalazki wywiad zgrzewanie łożyska
FORMY WTRYSKOWE Integracja Konstrukcji i Technologii Ebook
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
  • O czasopiśmie
  • Polityka prywatności
  • Kontakt

© ITER 2007-2025

Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki
  • STRONA GŁÓWNA
  • Aktualności
  • Artykuły
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Technologie
    • Maszyny i urządzenia
    • Części maszyn i urządzeń
    • Konstrukcje
    • Rozwiązania
    • Projektowanie
    • Materiały
    • Historia
    • Inne
  • Czasopismo
    • O czasopiśmie
    • Jak zakupić
    • Archiwum
      • Archiwum 2025
      • Archiwum 2024
      • Archiwum 2023
      • Archiwum 2022
      • Archiwum 2021
      • Archiwum 2020
      • Archiwum 2019
      • Archiwum 2018
      • Archiwum 2017
      • Archiwum 2016
      • Archiwum 2015
      • Archiwum 2014
      • Archiwum 2013
      • Archiwum 2012
      • Archiwum 2011
      • Archiwum 2010
      • Archiwum 2009
      • Archiwum 2008
      • Archiwum 2007
  • Kontakt
  • ­

© ITER 2007-2025