Wady połączeń spawanych można traktować jako pustki zmniejszające efektywny przekrój spoin lub jako karby powodujące koncentrację naprężeń i wpływające na wyniki obliczeń zmęczeniowych i mechaniki pękania.

Wady zewnętrzne spoin i usuwanie karbów mają większy wpływ na zmęczenie niż wady wewnętrzne [2]. Poza tym wadliwość złączy można sobie „zaprojektować” już na desce kreślarskiej (brak dojścia do wykonania spoin, niewłaściwe: dobranie metody spawania, dobór materiałów do spawania, wymagania badania technologii, dobór normy, wg której będą robione badania technologii [1]; na przykład rowek fazowany na K lub 1/2V może być zaspawany bez przyklejeń tylko w pozycji naściennej). Ponieważ wady są charakterystyczne dla różnych metod spawania to trzeba wiedzieć, jaką metodę spawania dobrać do zastosowania i do sposobu obciążenia. Projektant powinien znać się też na metodach badań nieniszczących, bo nie wszystkie metody dobrze wykrywają wady, a w niektórych przypadkach badanie jest niemożliwe (np. badanie radiograficzne spoin pachwinowych).
Ocena wadliwości spoin na podstawie badań wizualnych
Wady złączy spawanych dzielimy na dwie grupy: zewnętrzne i wewnętrzne:
- Wady zewnętrzne to: podtopienie lica, podtopienie grani (przetopu), wyciek stopiwa, nierównomierne lico, krater, nadmierny nadlew, brak przetopu, przestawienie blach, pęknięcie, pęcherze.
- Wady wewnętrzne to: pęcherze, wtrącenia, zażużlenia, przyklejenia, brak przetopu spoin obustronnych, pęknięcia, wewnętrzne, przegrzanie, utlenienie.
Dla każdej klasy dokładności spoin, normy określają niedopuszczalne wielkości poszczególnych wad oraz ich maksymalne nasilenie, czyli sumę wielkości poszczególnych wad na odcinku normalnym. W tabeli 1 podano dopuszczalne wartości wad spawalniczych dla różnych klas.

Z punktu widzenia zmęczeniowego najbardziej niebezpieczne są wady zewnętrzne i wychodzące na zewnątrz. Niedopuszczalne są pęknięcia i brak przetopu.
Z wad wewnętrznych niedopuszczalne są wtrącenia metaliczne np. nieprzetopionego drutu spawalniczego (MAG) czy wolframu, a także postrzępione żużle (ostry karb). W przypadkach, kiedy spoina ma długość 100 mm lub więcej, niezgodności spawalnicze należy traktować jako niezgodności krótkie, jeżeli na odcinku 100 mm, obejmującym największą liczbę niezgodności, całkowita ich długość jest nie większa niż 25 mm.
W przypadku kiedy spoina jest nie większa niż 100 mm, niezgodności spawalnicze należy traktować jako niezgodności krótkie, jeśli ich długość jest nie większa niż 25% długości spoiny.
Oględziny zewnętrzne gotowych spoin zgodnie z PN-EN ISO 17637 to najważniejsze badania wykonywane trzy razy przez spawacza, mistrza i kontrolera spoin:
- Oględziny zewnętrzne przeprowadzamy po wykonaniu złącza; na szczególne życzenie zleceniodawcy – w innych fazach wykonania złącza.
- Oględziny przeprowadzamy z odległości 600 mm przy kącie widzenia większym niż 30 stopni i oświetleniu większym niż 350 luksów (zaleca się 500 luksów).
- Personel powinien posiadać dobry wzrok badany zgodnie z EN473 co 12 miesięcy i znać: technologię spawania, normy, przepisy i warunki techniczne odbioru.
- Oględziny zewnętrzne przeprowadza się przed obróbką mechaniczną złączy.
- Pomiar grubości spoiny, 100 spoin.
Przetop: wycieki, wklęśnięcia, przepalenia, podtopienia grani na całej długości złącza mieszczą się w normie odbiorowej.
Lico: profil powierzchni spoiny oraz wysokość nadlewów spełniają wymagania norm, powierzchnia spoiny jest regularna, układ i odstępy ściegów zakosowych są równomierne, szerokość spoiny jest równomierna na całym złączu, rowek spawalniczy został całkowicie wypełniony. Podtopienia, nierównomierności lica, porowatość na powierzchni lica i w strefie wpływu ciepła mieszczą się w normie PN-EN ISO 5817.
Protokół z oględzin powinien zawierać: nazwę wytwórcy, nazwę firmy prowadzącej badania, identyfikację badanego wyrobu, materiał, rodzaj złącza, grubość materiału, metodę spawania, kryteria odbiorowe, niezgodności spawalnicze przekraczające kryteria odbiorowe i ich rozmieszczenie, zakres oględzin z przywołaniem rysunków w razie potrzeby, przyrządy stosowane (numer legalizacji przez Urząd Miar i Wag), wynik określony na kryteriach odbiorowych, nazwisko kontrolera i datę badania.