Czy wiesz...

Balans Wypełniania Wypraski

Jak balans wypełniania wypraski wpływa na wielkość siły zwarcia?

Wizualizacja wyników OpenFOAM

Jaką cenę należy zapłacić za korzystanie z bezpłatnych pakietów do symulacji inżynierskich?

Jak Uwolnić Detal z Formy

Jak uwolnić detal z formy?

Testowanie Przemysłowego Systemu Sterowania Elektrowni

Jak testować przemysłowe systemy sterowania w oparciu o symulacje SiL i HiL?

Czytaj także:

odległość pomiędzy przewodem paliwowym a opaską zaciskową
Projektowanie

Packaging, czyli jak to wszystko pomieścić

­ Piotr Cabaj
Zespół posuwowy obrabiarki
Maszyny i urządzenia

Unifikacja w budowie maszyn

­ Aleksander Łukomski
Modelowanie Powierzchniowe Skomplikowane Zaokrąglenia
Projektowanie

Modelowanie powierzchniowe: skomplikowane zaokrąglenia

­ Jacek Mydlikowski
Fragment Arkusza Kalkulacyjnego Do Sprawdzania Wyników Egzaminu Spawacza Wg ISO9606
Technologie

Czy ładna spoina jest zawsze dobra?

­ Ryszard Jastrzębski, Zbigniew Prusak, Paulina Kubacka
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
  • STRONA GŁÓWNA
  • Aktualności
    Chwytak z pamięcią kształtu

    Chwytaki z pamięcią kształtu

    Spontaniczna synchronizacja oscylatorów do napędu robota

    Spontaniczna synchronizacja oscylatorów do napędu robota

    Kosmiczny aparat LSST

    Kosmiczny aparat LSST

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Honda rakieta wielokrotnego użytku

    Honda oblatuje rakietę wielokrotnego użytku

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Druk 3D ze złomu

    Druk 3D ze złomu?

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy do budowy turbin

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy

  • Artykuły
    • Wszystkie artykuły
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Części maszyn i urządzeń
    • Historia
    • Inne
    • Konstrukcje
    • Maszyny i urządzenia
    • Materiały
    • Projektowanie
    • Rozwiązania
    • Technologie
    naprężenia ścinające przy wtrysku cienkościennej wypraski

    Wskaźnik szybkości płynięcia (MFR)

    Sprężyny Faliste Smalley

    Sześć powodów, dla których warto użyć sprężyn falistych

    Superfinish dogładzanie oscylacyjne

    SUPERFINISH: Precyzyjna obróbka dla uzyskania optymalnych powierzchni

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Kompletna spawalnia VW T4 1997

    VW Poznań – hala nr 7

    przekładnia stożkowo-planetarna

    Historia pewnej przekładni

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Superfinishing dogładzanie oscylacyjne

    Superfinishing – dogładzanie oscylacyjne

    Pierścienie Ustalające Smalley Spirolox

    Pierścienie ustalające Smalley Spirolox

    badanie materiałowe polimerów na potrzeby MES

    Badania materiałowe i modelowanie polimerów na potrzeby symulacji MES

    Wywrotnica czołowa o ruchu kontrolowanym

    Historia jednego patentu – czyli dlaczego warto znać teorię

    separator do docierania wałków

    Docieranie otworów i powierzchni walcowych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Wybrane tematy:

    • robotyzacja
    • spawanie
    • obróbka skrawaniem
    • MES
    • klejenie
    • tworzywa sztuczne
    • motoryzacja
    • CAD
    • polskie projekty
    • lotnictwo
    • druk 3D
    • silniki
    • formy wtryskowe
    • budowa maszyn
    • technologie łączenia
    • obliczenia
    • kompozyty
    • ceramika techniczna
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Technologie
    • Maszyny i urządzenia
    • Części maszyn i urządzeń
    • Konstrukcje
    • Rozwiązania
    • Projektowanie
    • Materiały
    • Historia
    • Inne
  • Czasopismo
    • O czasopiśmie
    • Jak zakupić
    • Archiwum
      • Archiwum 2025
      • Archiwum 2024
      • Archiwum 2023
      • Archiwum 2022
      • Archiwum 2021
      • Archiwum 2020
      • Archiwum 2019
      • Archiwum 2018
      • Archiwum 2017
      • Archiwum 2016
      • Archiwum 2015
      • Archiwum 2014
      • Archiwum 2013
      • Archiwum 2012
      • Archiwum 2011
      • Archiwum 2010
      • Archiwum 2009
      • Archiwum 2008
      • Archiwum 2007
  • Kontakt
  • ­
Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
  • STRONA GŁÓWNA
  • Aktualności
    Chwytak z pamięcią kształtu

    Chwytaki z pamięcią kształtu

    Spontaniczna synchronizacja oscylatorów do napędu robota

    Spontaniczna synchronizacja oscylatorów do napędu robota

    Kosmiczny aparat LSST

    Kosmiczny aparat LSST

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Testy bezzałogowca w konfiguracji tail-sitter

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Uzwojenie z nanorurek węglowych

    Honda rakieta wielokrotnego użytku

    Honda oblatuje rakietę wielokrotnego użytku

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Przyrostowa reprodukcja podzespołów turbin wiatrowych

    Druk 3D ze złomu

    Druk 3D ze złomu?

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy do budowy turbin

    Wieloskładnikowy stop wysokotemperaturowy

  • Artykuły
    • Wszystkie artykuły
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Części maszyn i urządzeń
    • Historia
    • Inne
    • Konstrukcje
    • Maszyny i urządzenia
    • Materiały
    • Projektowanie
    • Rozwiązania
    • Technologie
    naprężenia ścinające przy wtrysku cienkościennej wypraski

    Wskaźnik szybkości płynięcia (MFR)

    Sprężyny Faliste Smalley

    Sześć powodów, dla których warto użyć sprężyn falistych

    Superfinish dogładzanie oscylacyjne

    SUPERFINISH: Precyzyjna obróbka dla uzyskania optymalnych powierzchni

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Zrobotyzowane pielenie zamiast herbicydów

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Ceramika ultra-wysokotemperaturowa UHTC dla lotów hipersonicznych

    Kompletna spawalnia VW T4 1997

    VW Poznań – hala nr 7

    przekładnia stożkowo-planetarna

    Historia pewnej przekładni

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Uszczelnienia w siłownikach hydraulicznych

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Materiały ceramiczne w energetyce jądrowej

    Superfinishing dogładzanie oscylacyjne

    Superfinishing – dogładzanie oscylacyjne

    Pierścienie Ustalające Smalley Spirolox

    Pierścienie ustalające Smalley Spirolox

    badanie materiałowe polimerów na potrzeby MES

    Badania materiałowe i modelowanie polimerów na potrzeby symulacji MES

    Wywrotnica czołowa o ruchu kontrolowanym

    Historia jednego patentu – czyli dlaczego warto znać teorię

    separator do docierania wałków

    Docieranie otworów i powierzchni walcowych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Honowanie na standardowych centrach obróbczych

    Wybrane tematy:

    • robotyzacja
    • spawanie
    • obróbka skrawaniem
    • MES
    • klejenie
    • tworzywa sztuczne
    • motoryzacja
    • CAD
    • polskie projekty
    • lotnictwo
    • druk 3D
    • silniki
    • formy wtryskowe
    • budowa maszyn
    • technologie łączenia
    • obliczenia
    • kompozyty
    • ceramika techniczna
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Technologie
    • Maszyny i urządzenia
    • Części maszyn i urządzeń
    • Konstrukcje
    • Rozwiązania
    • Projektowanie
    • Materiały
    • Historia
    • Inne
  • Czasopismo
    • O czasopiśmie
    • Jak zakupić
    • Archiwum
      • Archiwum 2025
      • Archiwum 2024
      • Archiwum 2023
      • Archiwum 2022
      • Archiwum 2021
      • Archiwum 2020
      • Archiwum 2019
      • Archiwum 2018
      • Archiwum 2017
      • Archiwum 2016
      • Archiwum 2015
      • Archiwum 2014
      • Archiwum 2013
      • Archiwum 2012
      • Archiwum 2011
      • Archiwum 2010
      • Archiwum 2009
      • Archiwum 2008
      • Archiwum 2007
  • Kontakt
  • ­
Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki

Historia pewnej przekładni

­ Jerzy Mydlarz
17.06.2025
A A

Przekładnie zębate służą w wielu gałęziach przemysłu, w wielu maszynach i urządzeniach, oraz w środkach transportu. Ich postać konstrukcyjna jest bardzo zróżnicowana i zależy głównie od miejsca zastosowania przekładni oraz od kosztów jej wytworzenia. Najbardziej powszechnie w przemyśle są stosowane przekładnie o osiach stałych, tzn. takie, w których osie obrotu kół zębatych nie przemieszczają się w czasie pracy przekładni. Dla odmiany w przekładniach obiegowych, zwanych również planetarnymi, osie kół wirują w czasie przenoszenia i przetwarzania momentu obrotowego. Wybór rozwiązania konstrukcyjnego jest brzemienny w daleko idące konsekwencje.

Porównanie kilku rodzajów przekładni zębatych, służących do przenoszenia tej samej mocy i o tym samym przełożeniu przedstawiono poniżej. Przykład pochodzi z dzieła podstawowego w dyscyplinie przekładni zębatych pt. Przekładnie zębate, projektowanie1, autorstwa wybitnego polskiego naukowca, prof. Ludwika Müllera. Miałem przyjemność słuchania jego wykładów w czasie studiów na Politechnice Śląskiej. Zdanie egzaminu u Profesora, w pierwszym terminie, na ocenę dobrą, było moim dużym sukcesem.

Układy kinematyczne przekładni zębatych

W zależności od przeznaczenia, warunków konstrukcyjnych, technologicznych oraz wielkości przenoszonej mocy dobiera się odpowiedni układ kół zębatych. Coraz częściej są stosowane przekładnie obiegowe o jednym stopniu swobody w miejsce dotychczas powszechnie stosowanych przekładni o stałych osiach. Przekładnie obiegowe mają znacznie mniejsze gabaryty i masy niż zwykłe przekładnie walcowe przeznaczone dla tych samych warunków ruchowych. Na Rys. 1 przedstawiono w jednakowej skali cztery przekładnie przeznaczone do przenoszenia mocy 750 kW przy prędkości obrotowej 24000/3000 obr/min.

przekładnie do przenoszenia mocy 750 kW przy prędkości obrotowej 24000-3000
Rys. 1

Wpływ rodzaju przekładni zębatej na jej ciężar i gabaryt

Przekładnia obiegowa (a), o  specjalnym wykonaniu ma masę 87 kg i pracuje przy prędkości 45 m/s. Przekładnia obiegowa (b) w zwykłym wykonaniu, produkowana w  dużych se­riach, ma masę 370 kg, zajmuje oczywiście więcej miejsca i pracuje przy prędkości obwodowej 44 m/s. Zwykła przekładnia walcowa (c) w układzie szeregowym, której zęby są utwar­dzane, ma już masę 570 kg i pracuje przy prędkości obwodowej 70 m/s. Jeszcze większe gabaryty ma przekładnia (d) wykonana ze stali ulepszanych cieplnie. Jej masa wynosi 1400 kg, a  prędkość obwodowa dochodzi do 112 m/s. W większości przypadków trudności technologiczne i związane z tym koszty skłaniają do rozwiązania (c) lub (d). Tylko tam, gdzie na pierwszy plan wysuwa się masa przekładni lub jej gabaryty, przekładnia obiegowa ma znaczną przewagę nad przekładnią walcową.

Można jeszcze dodać, że duża prędkość liniowa elementów uzębionych, wynikająca z mniejszych nacisków dopuszczalnych, jest problemem, gdyż środek smarny jest odrzucany przez siłą odśrodkową. To z kolei wymaga stosowania smarowania natryskowego.

Profesor Müller lubił w czasie egzaminu z przekładni, a pytał grupy po czterech studentów, zadawać niekonwencjonalne pytania, dla uzmysłowienia studentom związku mocy i prędkości liniowej. Oto próbka jego poczucia humoru:

– Jaką moc może przenieść nić krawiecka, zastosowana jako pas w przekładni pasowej? – Brzmiało pytanie. Widząc nasze zakłopotanie, profesor sam udzielił odpowiedzi. – Dowolną, ale istnieje obawa, że nić będzie musiała poruszać się z prędkością światła.

Początki modernizacji przekładni górniczych

Wydarzenia dalej opisane miały miejsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Mój zakład pracy został przeniesiony ze zjednoczenia technicznego zaplecza motoryzacji do zjednoczenia producentów maszyn górniczych. Sprowadzało się to w uproszczeniu do tego, że zmniejszyliśmy produkcję przekładni samochodowych, a w to miejsce uruchomiliśmy produkcję przekładni zębatych dla górnictwa węgla kamiennego. Początkowo były to przekładnie już wcześniej produkowane przez innych producentów. Konstrukcyjnie były to bardzo tradycyjne przekładnie o osiach stałych.

W zjednoczeniu powstał plan unowocześnienia wielu typów przekładni i  stopniowe wdrażanie przekładni planetarnych. Tak postępowały również inne firmy europejskie w tej branży.

Wspomniane zalety przekładni obiegowych, w szczególności takie, jak mniejsze wymiary i masa, mają ogromne znaczenie, gdyż wszystkie maszyny i urządzenia trzeba pod ziemią przetransportować od szybu do miejsca wydobywania węgla lub jego transportu. Proszę wrócić do wspomnianego porównania i uzmysłowić sobie, przykładowo, jaka to różnica transportować kilkanaście kilometrów podziemnymi chodnikami najmniejszą przekładnię planetarną i tę największą, tradycyjną.

Za projektowanie nowoczesnych przekładni odpowiadała firma KOMAG. Jest to istniejący nadal instytut techniki górniczej w szerokim tego słowa rozumieniu. Dokumentacja przekładni spływała do nas z KOMAGU, a my zaczęliśmy wytwarzać prototypy nowych przekładni. Przekładnie były dość nowoczesne i starannie zaprojektowane. Konstruktorzy przekładni uczestniczyli w montażu prototypów i nasza współpraca układała się dobrze.

Był jednak jeden problem. Większość nowych przekładni była większa i cięższa od przekładni tradycyjnych, które miały zastąpić. Dlaczego tak się stało?

  1. L. Müller: Przekładnie zębate, projektowanie, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1979 ↩︎

cały artykuł jest dostępny w wydaniu płatnym 5/6 (212/213) maj/czerwiec 2025

JAK ZAKUPIĆ?
  • Share on Facebook
  • Share on Twitter
  • Share on LinkedIn
  • Share on WhatsApp
  • Share on Email
Tagi: maszyny górniczemechanizmtribologia

Powiązane artykuły

Prototypowe Mechanizmy Różnicowe dla Honkera
Rozwiązania

Mechanizmy różnicowe: polskie prace badawczo-rozwojowe; cz. II

Atmos Zegar
Historia

Atmos maszyna czasu

Schemat mechanizmu pływającej śruby
Części maszyn i urządzeń

Ciekawe mechanizmy: „pływająca” śruba

Smarowanie i chłodzenie przekładni zębatych
Rozwiązania

Wyznaczanie przekrojów przewodów doprowadzających i odprowadzających olej; dobór oleju

Analiza numeryczna błędu przełożenia przekładni zębatych
Analizy, symulacje

Analiza numeryczna błędu przełożenia przekładni zębatych

Schemat symetrycznego stożkowego mechanizmu różnicowego
Rozwiązania

Mechanizmy różnicowe: polskie prace badawczo-rozwojowe; cz. I

Tematyka:

aluminium automatyzacja budowa maszyn CAD ceramika techniczna cięcie CNC diagnostyka druk 3D energetyka formy wtryskowe innowacje inżynieria materiałowa klejenie kompozyty laser lotnictwo maszyny rolnicze mechanizm MES montaż motocykle motoryzacja obliczenia obrabiarki obróbka plastyczna obróbka skrawaniem polskie projekty pomiary programy przemysł kosmiczny przemysł morski przemysł zbrojeniowy robot robotyzacja silniki spawanie stal technologie łączenia tribologia tworzywa sztuczne wynalazki wywiad zgrzewanie łożyska
FORMY WTRYSKOWE Integracja Konstrukcji i Technologii Ebook
Projektowanie i Konstrukcje Inżynierskie
  • O czasopiśmie
  • Polityka prywatności
  • Kontakt

© ITER 2007-2025

Nie znaleziono
Zobacz wszystkie wyniki
  • STRONA GŁÓWNA
  • Aktualności
  • Artykuły
    • Analizy, symulacje
    • Badania, analizy
    • Technologie
    • Maszyny i urządzenia
    • Części maszyn i urządzeń
    • Konstrukcje
    • Rozwiązania
    • Projektowanie
    • Materiały
    • Historia
    • Inne
  • Czasopismo
    • O czasopiśmie
    • Jak zakupić
    • Archiwum
      • Archiwum 2025
      • Archiwum 2024
      • Archiwum 2023
      • Archiwum 2022
      • Archiwum 2021
      • Archiwum 2020
      • Archiwum 2019
      • Archiwum 2018
      • Archiwum 2017
      • Archiwum 2016
      • Archiwum 2015
      • Archiwum 2014
      • Archiwum 2013
      • Archiwum 2012
      • Archiwum 2011
      • Archiwum 2010
      • Archiwum 2009
      • Archiwum 2008
      • Archiwum 2007
  • Kontakt
  • ­

© ITER 2007-2025

email_icon
Nie przegap nowych wydań!

Zapisz się, aby na bieżąco otrzymywać linki do kolejnych, darmowych wydań Projektowania i Konstrukcji Inżynierskich

Wpisz adres email

Dziękuję, nie pokazuj więcej